O OWOCACH

WARZYWA I OWOCE

 


Owoce i warzywa są dobre na każda okazję!
Stanowić mogą wzbogacenie każdego menu a zarazem są smaczne,zdrowe,i praktycznie wszędzie dostępne, lekko strawne oraz nietuczące czyli nisko kaloryczne-ostatnie stwierdzenie dotyczy oczywiscie spożycia samych warzyw czy owoców, bo np. od maliny z bita śmietana, czy truskawek na torcie można sporo utyć!Surowe jak i przetworzone owoce i warzywa dostarczają nam mnóstwo potrzebnych (i niezbendych )do życia substancji, dlatego rozumie się samo przez się, jak ważne dla zdrowia człowieka jest prawidłowe żywienie polegające na systematycznym dostarczaniu organizmowi odpowiednich ilości owoców i warzyw .Warzywa i owoce różnią się wyraźnie swoim charakterem od pozostałych produktów spożywczych. Odgrywają istotna rolę w żywieniu. Dostarczają bowiem składników regulujących procesy biologiczne ustroju, przyczyniając się tym samym w istotny sposób do utrzymania zdrowia. Ze składników tych wymienić trzeba:
a) witaminy:          C1,B1,B2,K,E i prowitamina A.
b) składniki mineralne:(z przewagą pierwiastków metalicznych), kwasy organiczne,pektyny,substancje aromatyczne,cukry łatwo przyswajalne,błonniki(czyli celuloza).

 

To rośliny zielone (jednoroczne,dwuletnie lub wieloletnie) , które mogą służyć człowiekowi
za pokarm. Mogą być spożywane w całości lub tylko
częściowo(nasiona,kwiatostany,owoce,liście,korzenie).Można je zjadać na
surowo,ugotowane,usmażone lub upieczone. Używane są również w przetworach lub jako
przyprawy. Uprawą i produkcją Warzyw zajmuje się rolnictwo .
Warzywa są bardzo ważnym składnikiem pokarmu człowieka -stanowią źródło witaminy C i
prowitaminy A , a także  błonnika i składników mineralnych .Mają wysoką wartość biologiczną
i dietetyczną .
Rośliny warzywne należą do wielu rodzin i pochodzą z różnych stron świata .

 

JABŁKO

Jabłko odegrało niewdzięczna rolę w knowaniach przebiegłego węża - szatana oraz lekkomyślnej Ewy, która uległa jego namowom - ale to tylko uproszczenie! W Biblii słowo "jabłko" nie pada w tym kontekście ani razu. Jest tam mowa o "owocu" z drzewa, najwyraźniej nasi przodkowie uznali słowo "owoc" za zbyt abstrakcyjne i postanowili je słuchaczowi zbliżyć podkładając pod niego konkretny owoc.

Jabłko było zawsze symbolem miłości i płodności. Tu i ówdzie do dziś zachował się zwyczaj obdarowywania się przez zakochanych tym owocem. Złote jabłko zaś oznaczało (i nadal oznacza) dobry interes czyli coś na czym można dobrze zarobić.

Wyraz "jabłko" używa się w wielu przysłowiach i powiedzeniach, np. "amator kwaśnych jabłek" lub "stłuc na kwaśne jabłko", "jabłko padające niedaleko od jabłoni".

Czy wiesz, że w Polsce rośnie około 40 milionów jabłoni, dostarczających około 10 milionów ton owoców, obfitujących w witaminy, cukier, substancje aromatyczne i sole mineralne.

 

Woda, tłuszcze, węglowodany, białka (g/100 gram jabłek):
Woda: 85,0 g. Tłuszcze: 0,4 g. Białka: 0,3 g. Węglowodany: 13,0 g.
KJ = 230

Witaminy (mg/100 gram jabłek):
B
1: 0,04 mg. B2: 0,03 mg. B6: 0,05. C: ~16 mg. E: 0,57.
Karoten: 0,016 mg

 

Minerały (mg/100 gram jabłek):
Sód: 3,0. Potas: 140,0. Magnez: 6,4. Wapń 7,0. Fosfor: 12,0
Żelazo: 0,48. Jod: -

GRUSZKA

Gruszki przybyły ze starożytnej Persji przez Armenię i Małą Azję do Grecji, gdzie już na tysiąc lat przed naszą erą należały do ulubionych owoców. Z Grecji grusza trafiła do Rzymu. Tutaj zaś miała silne poparcie, sam Juliusz Cezar zarządził, aby posadzić ją w zdobytej Anglii. Z czasem grusza przekroczyła Alpy i dotarła do nas, gdzie spotkała swoje krewniaczki: gruszki leśne i ulęgałki.

Zarówno w literaturze, historii, kulinariach a nawet religii - grusza ustępowała zawsze miejsca jabłku. Oblecenie już te zaległość nadrabia, choć nie idzie jej lekko, bo jabłko nie zasypia gruszek w popiele i prezentuje coraz to nowe odmiany, mimo to równouprawnienie tego owocu, to nie - jak się mówi - gruszki na wierzbie, lecz realna i niedaleka przyszłość

 

Woda, tłuszcze, węglowodany, białka (g/100 gram gruszki):
Woda: 84,0 g. Tłuszcze: 0,3 g. Białka: 0,5 g. Węglowodany: 13,0 g.
KJ = 230

Witaminy (mg/100 gram gruszki):
B
1: 0,03 mg. B2: 0,03 mg. B6: 0,015. C: 7 mg. E: -.
Karoten: 0,0053 mg

 

Minerały (mg/100 gram gruszki):
Sód: 2,1. Potas: 130,0. Magnez: 7,8. Wapń 10,0. Fosfor: 15,0
Żelazo: 0,26.

ŚLIWKI

  Śliwki to najstarsze znane rośliny użytkowe. Teofrast wspomina w swoich księgach o licznych śliwkach w Tebach i Memfis, a zwłaszcza w Damaszku, stąd tez śliwki eksportowano w miodzie i suszone.
Następnie owoce te była adoptowane przez starożytnych Rzymian. Wergiliusz pisał, że mieli dosyć własnych śliwek i podobno od importowanych nie były gorsze.

Medycyna ludowa stosowała śliwki jako środek odwadniający w dietach związanych z gośćcem, chorobami nerek, reumatyzmem, a także przy przeczyszczaniu - o tym szczególnie powinny pamiętać osoby lubiące się zajadać śliwkami w dużych ilościach.
Nie wskazane jest spożywanie śliwek przez cukrzyków oraz osób z nadwagą.

Na stole naszych babć zawsze były śliwki marynowane, które i do mięsa psują, i do sałaty, a i korniszona lub grzyba marynowanego zastąpiły, teraz niestety takie śliwki popadły w zapomnienie.

Woda, tłuszcze, węglowodany, białka (g/100 gram śliwki):
Woda: 84,0 g. Tłuszcze: 0,17 g. Białka: 0,6 g. Węglowodany: 15,0 g.
KJ = 250

Witaminy (mg/100 gram śliwki):
B
1: 0,072 mg. B2: 0,043 mg. B6: 0,045. C: 6 mg. E: -.
Karoten: 0,035 mg

Minerały (mg/100 gram śliwki):
Sód: 1,7. Potas: 220,0. Magnez: 10,0. Wapń 14,0. Fosfor: 18,0
Żelazo: 0,44.

WINOGRONO

  Tak jak sama nazwa świadczy, owoce te służą w głównej mierze do pozyskiwania wina i to od dawien dawna. Wino produkowały takie starożytne ludy jak Fenicjanie, Asyryjczycy, Somici, Hetyci, Babilończycy i Egipcjanie, natomiast Grecy i Rzymianie mieli nawet specjalnych winnych bogów. Z tych krajów winorośl szybko rozprzestrzeniała się na sąsiednie lądy wszędzie zyskując popularność. Z czasem jednak na terenach mało nadających się pod uprawę winorośli, tj. na północy i wschodzie Europy przeważył wpływ produkowanych na miejscu wódki i piwa i tak już zostało.

Winogrona zawierają bardzo dużo cukru gronowego, który przenika bezpośrednio do krwi, działają więc wzmacniająco na organizm i pomagają szybko regenerować siły, mają dodatni wpływ na układ krwionośny i system naczyniowy. Winogrona, jako nieliczne owoce, zawierają jod, bardzo ważny dla funkcjonowania tarczycy.

Winogrona bywają ciemnoniebieskie, ciemnoczerwone,  zielonożółte, żółte i zielone, a wszystkie charakteryzują się wyśmienitym smakiem i miłym aromatem.

Woda, tłuszcze, węglowodany, białka (g/100 gram winogron):
Woda: 81,0 g. Tłuszcze: 0,28 g. Białka: 0,7 g. Węglowodany: 17,0 g.
KJ = 290

Witaminy (mg/100 gram winogron):
B
1: 0,046 mg. B2: 0,025 mg. B6: 0,073. C: 5 mg. E: .
Karoten: 0,0045 mg

Minerały (mg/100 gram winogron):
Sód: 1,9. Potas: 192,0. Magnez: 9,3. Wapń 18,0. Fosfor: 20,0
Żelazo: 0,51. Jod: 0,001

CYTRYNA

Kiedyś ciekawski poeta pytał "Znaszli ten kraj, gdzie cytryna dojrzewa?", ale ojczyzną cytryny nie są słoneczne Włochy lecz Himalaje lub Iran. We Włoszech zaś pierwsze drzewko cytrynowe posadzono stosunkowo późno, bo dopiero w IV w. Ale nawet wtedy nie doceniano jej wartości smakowych, na początku używana była tylko jako środek przeciw molom, które podjadały starożytnym Rzymianom ich słynne togi.

Cytryny rosną na drzewach o wysokości zazwyczaj do 5 metrów, gałęzie są z kolcami. Owoce (czyli cytryny) nawet dojrzałe są zielone, barwę żółtą uzyskują dzięki poddaniu ich działaniu etylenu.

Obecnie najwięcej plantacji cytryn mają takie kraje jak Stany Zjednoczone,  Włochy, Meksyk, Grecja i Hiszpania.

Warto wiedzieć, że dzięki sporej zawartości witaminy C (tylko czerwone porzeczki mają jej więcej, wśród owoców) cytryna działa antyprzeziębieniowo i antygrypowo.

Woda, tłuszcze, węglowodany, białka (g/100 gram cytryny):
Woda: 90,2 g. Tłuszcze: 0,6 g. Białka: 0,7 g. Węglowodany: 7,1 g.
KJ = 130

Witaminy (mg/100 gram cytryny):
B
1: 0,05 mg. B2: 0,02 mg. B6: 0,06. C: 53 mg. E: -.
Karoten: 0,003 mg

Minerały (mg/100 gram cytryny):
Sód: 2,7. Potas: 150,0. Magnez: 9,0. Wapń 11,0. Fosfor: 16,0
Żelazo: 0,45. Jod: 0,07

Rola witaminy C w naszym organizmie:
# chroni organizm przed różnego rodzaju wirusami;
# chroni przed przeziębieniem;
# przyspiesza procesy gojenia się ran.

Natomiast niedobór witaminy C powoduje:
# osłabienie organizmu;
# bóle głowy;
# bladość skóry;
# pękanie naczyń krwionośnych.

Owoc ten jest ważny zarówno dla zdrowia jak i urody.

Cytryna i jej rola jaką spełnia dla urody:
# dba o włosy, wzmacnia je, nadaje im połysk i sprawia że błyszczą i dobrze się układają;
# doskonale pielęgnuje tłustą cerę;
# doskonale pielęgnuje skórę dłoni i stóp.

Sok z cytryny jest zalecany szczególnie dla suchych i tłustych włosów.

W przypadku suchych włosów zaleca się przygotowanie mieszanki z soku z cytryny i żółtka. Po dokładnym wymieszaniu tych składników, mieszankę tą należy nałożyć na włosy i po odczekaniu ok. 10 minut spłukać letnią wodą.

Natomiast w przypadku tłustych włosów, wyciska się sok z cytryny i wciera go w skórę głowy. Po ok. 20 minutach włosy należy umyć szamponem.

Na tłustą cerę można zastosować maseczki z dodatkiem soku z cytryny, które oczyszczają, wygładzają i nawilżają. Cytryna działa przeciwzmarszczkowo i osusza tłustą cerę.
# Maseczka z białkiem - Białko ubić i dodać łyżeczkę soku z cytryny, nałożyć na twarz i szyję. Zmyć maseczkę ciepłą wodą po ok. 20 minutach. Maseczka ta znakomicie oczyszcza skórę.
# Maseczka z żółtkiem - Z połówki cytryny wycisnąć sok, a w jego miejsce dać 1-2 żółtka i zostawić na 3-4 godziny. W tym czasie jajko nasiąknie cennymi olejkami ze skórki cytryny. Następnie do żółtek należy dodać kilka kropel soku z cytryny, wymieszać i nałożyć na twarz i szyję. Po ok. 20 minutach zmyć letnią wodą. Maseczka ta działa ściągająco, jak również czyści i wygładza cerę.
# Maseczka z jabłkiem - Jabłko należy pokroić w plasterki i skropić je sokiem z cytryny. Tak przygotowane plasterki jabłka należy ułożyć na skórze. Po ok. 20 minutach należy je zdjąć i spłukać cerę letnią wodą. Maseczka ta znakomicie odżywia skórę i ją nawilża.

Kąpiel z dodatkiem soku z cytryny również działa wygładzająco i odprężająco dla całego ciała. Wystarczy dodać sok z kilku cytryn lub plasterki umytych cytryn do gorącej wody w wannie i zażywać aromatycznej cytrynowej kąpieli.

ARBUZ

 


 

Zawierają dużo wody, więc doskonale gaszą pragnienie. Arbuz pomoże nam też schudnąć i oczyścić organizm.

Młodsi Internauci mogą nie wiedzieć, że władze Polski Rzeczpospolitej Ludowej starały się jak ognia unikać w polskim słownictwie wyrazów obcego pochodzenia (zresztą z marnym skutkiem) i podobnie było z arbuzem, a właściwie z jego perską nazwą, którą chciano zastąpić polskim wyrazem: kawon. Całe szczęście nazwa ta nie przyjęła się w społeczeństwie polskim - lubującym się od prawieków w obcych słowach.
Inną ciekawostką, wartą wspomnienia jest to że, wyraz "arbuz" jest jednym z niewielu (kilkunastu) wspólnych słów Polsko - Tureckich.

W Europie arbuzy hoduje się w Hiszpani, Portugali, Włoszech, Chorwacji, Francji, Grecji, Bułgarii, Rumuni, Węgrzech oraz Ukraina. W Polsce hoduje się odmianę odporną na niskie temperatury.

Arbuz, owoc afrykańskiego pochodzenia, chociaż nie ma szczególnych wartości odżywczych, cieszy się ogromnym powodzeniem, być może dlatego że jest on czymś pomiędzy owocem a lemoniadą (zawiera bardzo dużo soku). Jedzenie go bez noża i talerza jest więc nie lada wyzwaniem. My polecamy spożywanie go na surowo, najlepiej po schłodzeniu.
W przeciwieństwie do swojego kuzyna: melona - arbuz występuje głównie w deserach, polecamy szczególnie sałatkę z arbuza.

Składniki odżywcze:
Likopen i glutation - naturalne związki biochemiczne, broniące komórki przed szkodliwymi cząsteczkami. Uważa się, że chronią przed chorobą wieńcową, zapaleniem oskrzeli, nowotworami, zaćmą, parkinsonizmem i starzeniem się organizmu.

Witaminy:
Witamina C w dużych ilościach.

Minerały:
Znaczne ilości żelaza i potasu.

BRZOSKWINIA

Brzoskwinia była owocem znanym już w starożytnej Persji. Dzięki wyprawom Aleksandra Wielkiego trafiła ona do Greków, a później do Rzymian, a tam osiągała tak zawrotne ceny, że tylko prawdziwi milionerzy mogli sobie na nią pozwolić. Wierzono także, że brzoskwinie sprowadzane z Persji są trujące i dopiero przesadzanie ich na żyzną glebę Cesarstwa Rzymskiego pozwala je spożywać bez ryzyka śmierci.
W starożytnych Chinach natomiast otaczano brzoskwinie czcią i traktowano jak relikwię. Rysunki tych owoców zdobiły ściany świątyń.

Ponieważ meszek pokrywający brzoskwinię przeszkadzał niektórym ludziom, specjaliści od hodowli roślin wyhodowali łysą brzoskwinię, czyli nektarynę. Smak, kolor, kształt ma identyczny jak oryginalna brzoskwinia, jest jednak nieznacznie droższa.
Warto jeszcze wspomnieć, że skóra nektaryny nie jest tak ciężko strawna jak skóra brzoskwini.
Brzoskwinia liczy sześć gatunków.

Woda, tłuszcze, węglowodany, białka (g/100 gram brzoskwini):
Woda: 88 g. Tłuszcze: 0,1 g. Białka: 0,8 g. Węglowodany: 11,0 g.
KJ = 190

Witaminy (mg/100 gram brzoskwini):
B
1: 0,027 mg. B2: 0,05 mg. B6: 0,026. C: 15 mg. E: -.
Karoten: 0,073 mg

Minerały (mg/100 gram brzoskwini):
Sód: 1,3. Potas: 200,0. Magnez: 9,2. Wapń 7,8. Fosfor: 23,0
Żelazo: 0,48. Jod: 0,001

WIŚNIA

  Jak pisał japoński poeta, dusza Japonii wyraża się w tchnieniu kwiatów dzikiej wiśni o wschodzie słońca. Miał on niewątpliwie rację , bowiem dla Japończyka, czyli mieszkańca Krainy Kwitnącej wiśni, najważniejszy w wiśni jest właśnie kwiat, a owocu on już wcale nie ogląda ani nie je.

W polskiej medycynie ludowej, natomiast wykorzystywano ogonki i liście z których robiono napary stosowane na katar, kaszel i inne symptomy przeziębienia. Z pestek wiśni wyciskano również olejek, który działa rozkurczowo.

Z samych zaś owoców można robić konfitury, inni zaprawiali je w czekoladzie, a jeszcze inni robili wiśniówkę lub wiśniaka - czyli dla każdego coś miłego z wiśni się zda zrobić.

Woda, tłuszcze, węglowodany, białka (g/100 gram wiśni):
Woda: 85,0 g. Tłuszcze: 0,5 g. Białka: 0,9 g. Węglowodany: 13,0 g.
KJ = 250

Witaminy (mg/100 gram wiśni):
B
1: 0,03 mg. B2: 0,13 mg. B6: -. C: 20 mg. E: -.
Karoten: 0,005 mg

Minerały (mg/100 gram wiśni):
Sód: 2,0. Potas: 114,0. Magnez: 8,0. Wapń 8,0. Fosfor: 7,0
Żelazo: 0,6.

POMARAŃCZA

 

Ojczyzna pomarańczy są prawdopodobnie Chiny. To niewiarygodne, ale owoce te nie były znane ani starożytnym Grekom, ani Rzymianom. Nikt ze ówczesnych pisarzy nie wymienia tego owocu , ani drzewa pomarańczy w swoich pracach.
Do Europy zawędrowały w XVI wieku przywiezione przez portugalskich marynarzy.

Oprócz zalet natury wizualnej pomarańcze zawierają sporo różnych witamin, działają także orzeźwiająco, są aromatyczne i przez wielu kucharzy mile widziane w potrawach.

Na dobrze zaaklimatyzowane w Europie rosną w gajach południowych krajów od wielu lat.

"Znaszli ten kraj, gdzie cytryna dojrzewa, pomarańcz blask majowe złoci drzewa"

Woda, tłuszcze, węglowodany, białka (g/100 gram pomarańczy):
Woda: 86,0 g. Tłuszcze: 0,2 g. Białka: 1,0 g. Węglowodany: 12,0 g.
KJ = 230

Witaminy (mg/100 gram pomarańczy):
B
1: 0,08 mg. B2: 0,04 mg. B6: 0,05. C: 50 mg. E: -.
Karoten: 0,015 mg

 

Minerały (mg/100 gram pomarańczy):
Sód: 1,4. Potas: 180,0. Magnez: 14,0. Wapń 42,0. Fosfor: 23,0
Żelazo: 0,4.

MANDARYNKA

 

 

  Młodsza siostra pomarańczy, mniejsza i słodsza zarazem, a także łatwiejsza w obieraniu i dzieleniu.
Mandarynka pochodzi z Chin i Indochin. Natomiast ciągle trwają spory fachowców od owoców (którzy dyskutując zajadają się mandarynkami) czy nazwa tego owocu pochodzi od wyspy Mauritius (w języku tubylców Mandara) czy tez od chińskiego dostojnika Mandaryna, noszącego szaty w kolorze mandarynki.

W Europie uprawę mandarynek (w rejonie Morza Śródziemnego) w XIX wieku. Wysoko ceniona jest w przemyśle perfumeryjnym (z aromatycznej skórki otrzymuje się olejek mandarynkowy).

Woda, tłuszcze, węglowodany, białka (g/100 gram mandarynki):
Woda: 87,0 g. Tłuszcze: 0,3 g. Białka: 0,7 g. Węglowodany: 11,0 g.
KJ = 210

Witaminy (mg/100 gram mandarynki):
B
1: 0,06 mg. B2: 0,03 mg. B6: 0,07. C: 30 mg. E: -.
Karoten: 0,06 mg

Minerały (mg/100 gram mandarynki):
Sód: 1,2. Potas: 210,0. Magnez: 11,0. Wapń 33,0. Fosfor: 20,0
Żelazo: 0,03.

BANAN

Banany rosną na krzakach wyglądających jak drzewa, w kiściach osiągających nawet długość 3 metrów. Owoce te rosną tylko w klimacie tropikalnym.
Czy wiecie, że banany z botanicznego punktu widzenia są jagodami!

Od wyrazu banan powstało już wiele słów pochodnych, np. "bananowiec" to statek przystosowany i przewożący banany, a "bananojad" to barwny ptak afrykański którego podstawową dietę stanowią banany.

Banany mogą i smakują, to zrozumiałe, jednak ich prawdziwym fanom trzeba przypomnieć, że banan (wyjątkowo wśród owoców) jest tuczący! Owoce te zwierają ponad 3 razy więcej kalorii niż grejpfrut czy cytryna.
Banany mają również liczne wartości odżywcze, przykładowo mają wysoką zawartość potasu, fosforu i magnezu oraz są łatwo przyswajalne, stąd bananów obecność w wielu dietach pochorobowych oraz w różnych przetworach dla niemowlaków.

Woda, tłuszcze, węglowodany, białka (g/100 gram banana):
Woda: 74 g. Tłuszcze: 0,14 g. Białka: 1,2 g. Węglowodany: 23 g.
KJ = 420 !

Witaminy (mg/100 gram banana):
B
1: 0,044 mg. B2: 0,057 mg. B6: 0,37. C: 12 mg. E: 0,45.
Karoten: 0,04 mg

Minerały (mg/100 gram banana):
Sód: 1,0. Potas: 390,0. Magnez: 36,0. Wapń 8,7. Fosfor: 28,0
Żelazo: 0,55.

 CZEREŚNIA

Czereśnie rosły dziko w Europie od niepamiętnych czasów. Lukullus, jeden z wodzów armii starożytnego Rzymu w I w. naszej ery przywiózł z jednej z wypraw, do Rzymu drzewko czereśniowe. Czereśnie bardzo szybko zadomowiły się w Cesarstwie Rzymskim.
Polskie słowo "czereśnia" pochodzi od nazwy oryginalnej łacińskiej "xerasa".

Czereśnie są dobre dla reumatyków oraz osób chorych na serce. Należy jednak pamiętać, że nie są to owoce szczególnie łatwo strawne, dlatego osoby mające problemy z żołądkiem powinni spożywać je po uprzednim ugotowaniu. Ci natomiast, którzy mogą się rozkoszować czereśniami na surowo nie powinni zapominać o konieczności umycia ich przed jedzeniem.
Owoce te rosną w zwartych drzewostanach, dorastających do 20 - 25 m wysokości, tworząc długi, strzelisty pień i wąską, stożkowatą koronę. Drzewa czereśni samotnie rosnące mają krótki pień i szeroką, regularną koronę.
Czereśnie używane są do produkcji konfitur, napojów, win, koncentratów.

Woda, tłuszcze, węglowodany, białka (g/100 gram czereśni):
Woda: 83,0 g. Tłuszcze: 0,4 g. Białka: 0,9 g. Węglowodany: 15,0 g.
KJ = 270

Witaminy (mg/100 gram czereśni):
B
1: 0,039 mg. B2: 0,042 mg. B6: 0,045. C: 15 mg. E: -.
Karoten: 0,014 mg

Minerały (mg/100 gram czereśni):
Sód: 2,7. Potas: 230,0. Magnez: 11,0. Wapń 17,0. Fosfor: 20,0
Żelazo: 0,35.